0 536 770 8181

Çocuklarla kitap okurken, "Yetişkin Rehberliği" neden önemlidir?

Çocuk yalnızken, sadece tesadüfen keşfettiği bilgiyi öğrenmektedir. Çocuğun kendi başına kitaplarla geçirdiği zamana nazaran yetişkin rehberliğinde geçirdiği zaman, öğrenme açısından daha fazla yarar sağlamaktadır. Nitelikli kitap okuma karşılıklı etkileşime dayalı bir süreci ifade etmektedir. Nitelikli kitap okuma sürecinde yetişkin rehberliği, öğrenmeyi desteklemekte ve yapılandırmaktadır. Yetişkin, kitap okuma sırasında uygun model olarak, çocuğun yeni bilgiyi keşfetmesine yardımcı olmaktadır. Kitap okuma etkinlikleri sırasında yanıtlayıcı ve destekleyici olan yetişkin, çocuğun gelişimini daha fazla desteklemektedir.

Yetişkin çocuğa kitap okuma etkinlikleri sırasında mevcut etkinlikle ilgili yeni bilgiler vermelidir: Yetişkin:

• Çocuğu gün içinde kitap okuma isteği ve sürekliliği açısından cesaretlendirebilir ve kitap okurken çocuğa sağladığı bilgi ve rehberlikle zengin bir öğrenme ortamı oluşturabilir. Kitap okurken sıra onlara geldiğinde, çocuğun fark etmediği ya da dikkat etmediği noktalara (köpeğin rengi, bulunduğu yer vb.) dikkat çekerek öğrenmeyi destekleyebilir,

• Kitap okurken alternatif etkinlikleri (Örneğin; çocuk sadece arabaların ileri gittiğini ifade ediyorsa, aslında geri de gideceğini fark ettirerek) düşünmesine yardım edebilir,

• Çözemeyeceği problemlerin çözüm yollarını (Örneğin; çocuk motor becerilerde sınırlılık gösteriyor ve sayfaları çeviremiyorsa yetişkin çocuğa destekle nasıl yapabileceğine ilişkin katkı sağlayabilir) gösterebilir.

• Çocuk kitap okuma davranışı ve alışkanlığını kazanma sürecinde yetişkini model alır. Bu bakımdan kitabın ne olduğunu yani kitaptaki yazıların bir anlamının olduğunu, yazı ve resimlerin ilişkili olduğunu, bilgilerin belli bir sıra/olay örgüsü ile verildiğini, kitaptan pek çok şey öğrenilebileceğini, kitap okumanın eğlenceli olduğunu yetişkin rehberliğinde öğrenir.



Çocuğun basılı materyalle/kitapla ilgilenmesi neden önemlidir?

Bebek doğumdan itibaren bir yandan dünyaya uyum sağlarken diğer yandan büyük bir hızla gelişmeye devam eder. Dünyayı keşfetme ve öğrenme süreci önce kendi bedeni ile başlar ardından yakın çevresiyle genişler. Bebekler, çocuklar günlük hayatta rutinler aracılığıyla yaparak yaşayarak öğrenirler. Dil, biliş, sosyal-duygusal gelişim başta olmak üzere tüm gelişim alanları birbirini besleyerek ilerler. Özellikle erken çocukluk dönemi değimiz 0-6 yaş aralığında öğrenme çok daha kolay ve hızlı gerçekleşir. Bu dönemde henüz okuyamasa bile çocukla birlikte nitelikli kitap okuma onun öğrenme yaşantısını zenginleştirir. Yaparak yaşayarak öğrenme çocuklar için çok önemli iken, çocuklar sadece yaparak yaşayarak öğrenmezler. 2-2,5 yaşından itibaren basılı materyallere yani kitaplara ilgi duymaya başlarlar. Bu durum da onların dünyalarını zenginleştirmelerine ve öğrenmelerine yönelik yeni fırsatlar sunar. Çünkü öğrendiğimiz her şeyi yaşantı ve deneyimlerimizle öğrenemeyiz. Örneğin kuş, kedi, köpek gündelik hayatta, çevremizde sık görüp deneyim yaşadığımız hayvanlar olabilirken pek çoğumuz zebra, fil, zürafa gibi hayvanları sadece basılı ya da görsel materyallerden deneyimleriz ve öğreniriz. Araştırmalar okula başlamadan önce kitap okuma alışkanlığı olan/fazla sayıda kitap okunan çocukların sözcük dağarcıklarının daha fazla olduğunu, okuma yazmaya daha erken başladıklarını, okumaya erken başlayan çocukların da akademik başarılarının daha yüksek olduğunu yordamaktadır. Bu nedenle çocukların erken dönemde basılı materyallerle tanışması ve yetişkin rehberliğinde nitelikli kitap okuma ile gelişimi olumlu yönde etkilenmektedir. Yetişkinin çocuğu kitapla tanıştırma sürecinde çocuğun kitaplara ilgi duyması ve zamanla kitap okumayı bir rutin, alışkanlık haline getirebilmesi için her şeyden önce kitaplardan hoşlanması önemlidir.




Çocuğun ilgisini ve liderliğini takip etmek neden önemlidir?

Çocuk tarafından başlatılan kitap okuma etkinlikleri öğrenme açısından önemlidir. Öğrenme çocukların aktif ve öğrenmeye açık olduğu zamanlarda gerçekleşmektedir. Çocuklar kendi talebiyle kitap okuma etkinliğini başlattığında, öğrenmeye daha açık olur, yetişkinin sunduğu bilgi, rehberlik ve yönlendirmelere daha çok tepkide bulunur. Yetişkinler bu sayede çocuklara yeni bilgiler aktarabilir ve uygun yönlendirmeler yapabilirler. Aynı zamanda bu durum çocukların kitap okuma etkinliklerinde kalma sürelerinin de daha uzun olmasına katkıda bulunur. Bu nedenle nitelikli kitap okumanın en önemli noktalarından biri, çocuğun kitap seçmesine izin vererek etkinliği başlatmasını beklemektir. Bu sayede yetişkinler, çocukların öğrenmelerini olumlu şekilde destekleyebilirler.

Kitap okuma sürecinde yetişkinin etkileşim tarzı neden önemlidir?


Kitap okurken dilin, çocuğun gelişim düzeyine uygun olarak kullanılması, çocuklar için başlangıçta öğrenmelerini kolaylaştıran bir yoldur. Yapılan çalışmalar çocuklarının dil kullanımına benzer dil yapıları kullanan yetişkinlerin çocuklarının, dili daha kolay edindiğini ve etkili kullandığını ortaya koymaktadır. Dolayısıyla nitelikli kitap okuma sürecinde, yetişkinlerin kullanacağı dilin çocuklarının dil özellikleri ile benzer olması (çocukların gelişim düzeyine uygun ya da bir basamak üstü olacak şekilde kullanılan sözcükler, kullanılan sözcüklerin bol tekrarı, uygun tonlama gibi) karşılıklı sohbet becerilerine hizmet edecektir. Yetişkinler çocukların dil gelişimini desteklemek için sıklıkla sorular sorarak çocukların bilgilerini test eder ve çocuklardan sözcük veya cümleleri tekrar etmelerini isterler. Bu iletişim tarzı sıklıkla çocukların ilgisi olsa bile etkinlikten kaçmalarına neden olmaktadır. Yetişkinler çocuklarla kitap okurken bu iletişim tarzı yerine; etkinliği tamamlayıcı bir şekilde; tanımlayıcı, yorumlayıcı veya okumakta oldukları konuya uygun olarak duygularını ifade ettikleri bir iletişim tarzı benimsemelidirler.